Eκπνεόμενο μονοξείδιο του αζώτου (FeΝΟ) – Fractional exhaled nitric oxide

Το εκπνεόμενο μονοξείδιο του αζώτου (FeΝΟ) θεωρείται ένας έμμεσος δείκτης φλεγμονής των κατωτέρων αεραγωγών και αυξάνεται σε ασθενείς με αλλεργικό άσθμα και αλλεργική ρινίτιδα.

Το εκπνεόμενο μονοξείδιο του αζώτου παράγεται από φλεγμονώδη κύτταρα των βρόγχων. Σε ατοπικές – αλλεργικές φλεγμονώδεις παθήσεις του αναπνευστικού, όπως το άσθμα, η παραγωγή του NO αυξάνεται σημαντικά με αποτέλεσμα η μέτρησή του κατά την εκπνοή να αποτελεί μία έμμεση εικόνα της παρουσίας ή όχι φλεγμονής αλλά και της βαρύτητάς της. Έτσι, οι ασθενείς με άσθμα έχουν υψηλότερα επίπεδα FeNΟ από τους άλλους ανθρώπους .

Η μη επεμβατική αξιολόγηση της φλεγμονής των αεραγωγών σε ασθματικούς ασθενείς γινόταν στο παρελθόν κυρίως με τη μέτρηση των ηωσινόφιλων στο περιφερικό αίμα ή στα πτύελα (τα ηωσινόφιλα είναι μειωμένα στους καπνιστές) ή των λευκοτριενίων στα ούρα (τα λευκοτριένια είναι αυξημένα στους καπνιστές). Αποτελεί ουσιαστικά τον πιο μοντέρνο μη επεμβατικό δείκτη φλεγμονής των αεραγωγών.Το FeΝΟ έρχεται να συμπληρώσει τα διαγνωστικά εργαλεία που έχουμε για τη διάγνωση του άσθματος. Μάλιστα, έχει δειχθεί πως είναι πιο ευαίσθητη δοκιμασία για τον προσδιορισμό των ασθματικών από τις βασικές λειτουργικές δοκιμασίες των πνευμόνων. Αυτό σημαίνει πως οι αυξημένες τιμές FeNO στη διάγνωση του άσθματος. Δε σημαίνει όμως πως ένα αρνητικό τεστ μπορεί να αποκλείσει τη διάγνωση.

Η μέτρηση του FeNO παρουσιάζει αρκετά πλεονεκτήματα καθώς:

• η διαδικασία είναι απλή (μία μόνο εκπνοή διάρκειας δέκα δευτερολέπτων),

• βοηθά στην ταυτοποίηση του ηωσινοφιλικού – ατοπικού άσθματος, και

• συμβάλλει στην εκτίμηση της ανταπόκρισης του ασθενή στη θεραπεία.

Επομένως, είναι ένα πολύτιμο εργαλείο το οποία βοηθά στην χορήγηση της σωστής φαρμακευτικής αγωγής και κυρίως για εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή. Έτσι μπορεί να προσδιορισθεί:

• η αναγκαιότητα ή όχι της χορήγησης εισπνεόμενων στεροειδών

• η δοσολογία

• η ανταπόκριση στης θεραπεία

Τα ανώτερα φυσιολογικά επίπεδα FeΝΟ κυμαίνονται από 20 έως 30 μέρη ανά δισεκατομμύριο (ppb). Υπάρχει ωστόσο διακύμανση. Οι άνδρες έχουν υψηλότερες τιμές από ό,ι οι γυναίκες και το κάπνισμα μειώνει τις τιμές FeNO. Τα επίπεδα όπως αναφέρθηκε είναι υψηλότερα σε αλλεργικά άτομα.

Μέτρηση του FeNO πρέπει να γίνει στα άτομα τα οποία έχουν συμπτώματα συμβατά με άσθμα και στους ασθματικούς ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπευτική αγωγή που λαμβάνουν ή παρουσιάζουν παροξύνσεις.

Ιδιαίτερη αξία έχει η μέτρηση του εκπνεόμενου NO στα παιδιά. Η διάγνωση του παιδικού άσθματος και του αλλεργικού βήχα είναι πλέον πιο εύκολη και πιο σίγουρη. Με αυτό τον τρόπο τα παιδιά λαμβάνουν την ενδεδειγμένη θεραπεία.